Qir Ustidagi Ayol

About Qir Ustidagi Ayol

Kuyov tomon mashinani qiy-chuv bilan kutib oldi. “Aziz momo”ning kutilmagan qahridan shoshib
qolgan katta-kichik oyoq ostida loyga aylanayotgan ola-chalpoq qor ustida diydirashib, kelin-kuyov
o‘tirgan mashinani o‘rab olishdi. Mashina eshiklari birin-ketin ochilib, haydovchi, kuyov, kuyovjo‘ra
mashinadan tushdi. Kelin yanga esa o‘zlari tomondagi eshikning tutqichiga mahkam yopishib,
kelinga qo‘l uzatgan kuyovning yo‘lini to‘sdi:
– Oldin haqini bering!
Kuyov cho‘ntagidan besh-oltita ming so‘mlik chiqardi.
Yanga ishva bilan bosh chayqadi:
– Bu kam!..
Bu safar kuyovning yonida turgan jo‘rasi cho‘ntak kavlab, yangaga pul uzatdi:
Yanga pulga qarab, mazax qilganday kuldi:
– Yaxshi yigit, men sizdan saqich puli so‘rayotganim yo‘q. Men kelin olib keldim, xo‘rozqand emas.
Kelin xijolat tortib, yangasining biqiniga qattiq turtdi. Yanga bir siltanib, yana eshik tutqichiga
yopishib oldi:
– To‘g‘ri-da, qo‘lidan kelgan yigit uylansin!
Kuyov oq-sariqdan kelgan rangpargina yigit edi, duv etib qizardi.
Kuyovjo‘ra mashina eshigiga engashib, yangaga piching qildi:
– O‘zingizning narxingizni ham ayting, yanga, ko‘tara savdo qilamiz.
Atrofda yengilgina kulgi ko‘tarildi. Poyondoz ushlab, kelinning tushishini kutib turgan ayol pastki
labini tishlab, yerga qaradi: “Yashshamagur, qudaning izzatini qilmadi!”
– Quruq qoshiq og‘iz yirtadi, yigit! Qo‘lingdan keladigan ishni gapir! – qarzdor bo‘lib qolishni
istamagan yanga ham kuyovjo‘rani masxara qildi.
Yigitlar qiyqirib yubordi: “Tamom bo‘lding, Hamdam!”
Hamdam, aftidan kuyovjo‘raning ismi shunday edi – nimadir demoqchi bo‘lib unga tomon
yurayotgan edi, kuyovning imosi bilan ikki yigit uni qo‘ltig‘idan tutib, nari olib ketishdi.
Kuyovning o‘zi cho‘ntagidan bir dasta pul chiqarib, yangaga berdi. Yanga pulni zanjirlari yaltiroq
sumkachasiga solib, mashina eshigini ochdi. So‘ng g‘olibona pastga tushib, tor kiyimdagi
kelishgan qaddi-qomatini ko‘z-ko‘z qilgancha davraning qoq o‘rtasidan kesib o‘tib, darvoza oldiga
borib turdi. Yigitlar Hamdamning biqiniga turtishdi.
– Zo‘r narsa ekan! Ko‘tara savdo qilsang, pulingga kuymas ekansan.
Hamdamning quyuq qoshlari chimirildi:
– Izimdan itdek ergashtirmasam, otamning o‘g‘li emasman.
U shunday deb olov aylanayotgan kelin-kuyovni tomosha qilib turgan “yanga”ga tikildi. Biroz o‘tib
“yanga” uning o‘tli nigohlarini his etdimi, yalt etib, unga qaradi. Hamdam dastlabki g‘alabadan
sevinib ketdi. Qoshlarini chimirib turgan xushro‘y juvonga ma’nodor tikilib, ko‘zlarini qisib qo‘ydi.
Juvon avvaliga hayron bo‘ldi, so‘ng yigitning oshkora shilqimligidan qahrlanib, zarda bilan yuzini
burdi. Ammo Hamdamning o‘z “mashg‘ulot”ini to‘xtatish niyati yo‘q edi. Juvon ham qiziquvchanlik
tufaylimi, qahrini bosa olmaganidanmi, yana unga qaradi. Hamdam esa kulib, yana ko‘z qisdi.
Yanga endi astoydil qahrlandi, unga butunlay orqa o‘girib, kelinni ham kutib turmasdan, hovliga
kirib ketdi: “Tarbiyasiz!”
Tantiq yanga qaysidir ma’noda haq edi. Hamdam olti qizdan so‘ng tilab-tilab olingan Tilovmurod,
aytgani qonun, istagani muhayyo, ushlagani o‘ziniki bo‘lib o‘sgan yigit edi. Yanganing u uzatgan
pulni masxara qilib, yana sensirab gapirgani uning hamiyatiga tegdi. To‘yxonaning o‘zidayoq bu
oyimchaning kimligidan tortib, telefon raqamigacha aniqlab oldi.
– Biz endi boja bo‘lamiz, – dedi kuyovning yelkasiga ma’noli qoqib.
Ahmad oshnasining fe’lini yaxshi bilar edi. Nimaga sha’ma qilayotganini darrov tushundi:
– Oshna, sen bunday gaplarni qo‘y. Eri juda yaxshi yigit. Buyog‘i biz bor. Bir ahmoq xotinning
kaltafahmligini deb…
Hamdam uzr so‘rayotganday qo‘lini ko‘ksiga qo‘yib, kuldi:
– Oshna-a!.. Oshnachilik o‘z yo‘liga, lekin har kimning o‘z hisob-kitobi bor. Bilasan, men qarz bo‘lib
yurishni yomon ko‘raman. Ayniqsa, ayol kishidan!..