Arheološki lokalitet Lepenski Vir

About Arheološki lokalitet Lepenski Vir

Lepenski Vir je praistorijsko naselje na desnoj obali Dunava, u Đerdapskoj klisuri, koje je dalo ime istoimenoj kulturi mezolita ovog dela toka Dunava. Prepoznaje se po karakterističnim trapezolikim građevinama i monumentalnim, istovremeno ribolikim i čovekolikim skulpturama od velikih rečnih oblutaka. Otkriveno je u periodu od 1961. do 1967. godine u akciji arheološkog istraživanja terena u ovom delu Podunavlja, koji je trebalo da bude poplavljen nakon izgradnje brane Đerdap 1, kod Kladova. Rekognosciranje terena je obavio 1960. godine Obrad Kujović, arheolog, našavši na lokalitetu ostatke rimske kule za osmatranje i ulomke neolitske keramike i čuvši od meštana predanje da se tu nekada nalazio grad... Tim tragom je pošao Dragoslav Srejović, kopao dublje i ispod neolitskog našao mezolitsko naselje, koje danas znamo kao Lepenski Vir; 1967. godine objavio je svoj nalaz svetu. Do danas, nije nađeno ništa slično, kako na teritoriji današnje Evrope, tako ni u ostalom delu sveta.

1971. godine, ovo praistorijsko naselje je izmešteno na novu lokaciju, na višoj koti, oko 100m prema severozapadu a njegova originalna lokacija je potopljena. U toku izmeštanja naselja, otkriven je još stariji kulturni sloj, koji je Dragoslav Srejović nazvao Proto-Lepenski Vir, ali za dalje istraživanje više nije bilo vremena: međunarodni ugovori o izgradnji brane na Dunavu i regulaciji plovnog puta su zahtevali striktno poštovanje termina.